تصویر بالا، جسد جرمی بنتام، فیلسوف بریتانیایی‌ست که بیش از ۱۸۰ سال است که در کالج دانشگاهی لندن (UCL)، درون یک محفظه‌ی شیشه‌ای نگهداری می‌شود. این وصیت خود بنتام بود که به گونه‌ای از جسدش محافظت کنند و همچنین لباس‌های خودش بر تنش باقی بماند و بر روی همان صندلی که اواخر عمرش می‌نشست، به نشستن و فکر کردن ادامه دهد. این جعبه‌ی شیشه‌ای در معرض دید عموم است و همچنین، به بعضی از جلسات این دانشگاه نیز برده می‌شود.
گفته می‌شود که ریشه‌ی چنین وصیتی، دیدگاه‌های فلسفی جرمی بنتام بوده است. بنتام، یکی از مهم‌ترین طرفداران فایده گرایی (utilitarianism) بود. از همین بابت، او فکر می‌کرد فایده‌ی نگه داشتن جسدش به این شکل، از دفن کردنش بیشتر است. حداقل فایده‌ی آن این است که دانشجویان او را می‌بینند و به تحقیق کردن تشویق می‌شوند.
از نظر بنتام، امری اخلاقی است که با بیشترین لذت برای بیشترین تعداد افراد همراه باشد. از نظر او، انسان تنها تحت کنترل دو امر است: یکی درد و دیگری لذت.
هدف انسان در زندگی‌اش باید تنها این باشد که از درد بکاهد و به لذت بیفزاید و این سعادت واقعی انسان است. از نظر بنتام، امر سیاسی نیز به توسط دولت ها بایستی به گونه‌ای رقم بخورد که با بیشترین لذت برای بیشترین تعداد افراد و کمترین درد برای کمترین تعداد افراد جامعه همراه باشد. از نظر بنتام و دیگر طرفداران فایده گرایی، لذت یا شادی، تنها چیزهایی هستند که خود ارزش ذاتی دارند.
ارزش ذاتی (intrinsic value) در اینجا در مقابل ارزش ابزاری (instrumental value) قرار دارد.
وقتی چیزی ارزش ابزاری دارد، ارزشش تنها از این جهت است که وسیله‌ای برای رسیدن به هدفی باشد. مثل ارزش بلیط یک مسابقه که تنها قبل از برگزاری مسابقه ارزش دارد و بعد از مسابقه دیگر بی‌ارزش است. اما لذت و شادی اینگونه نیست و همواره ارزشمند است.
در تئوری فایده گرایی بنتام، ارزش لذت و شادی برای همه‌ی افراد برابر است. یعنی در این بین، شادی و لذت یک نفر بر شادی و لذت شخص دیگر هیچ اولویتی ندارد. فایده گرایی با محدودیت‌هایی جدی همراه است. یکی از مهم‌ترین اشکالاتی که بر فایده گرایی وارد می‌شود، این است که حقوق فردی انسان‌ها را نادیده می‌گیرد.
مثلا آیا این اخلاقی‌ست که نیمی از ثروت یک انسان ثروتمند به زور گرفته شود و بین تعداد زیادی بی‌خانمان پخش شود؟
در این حالت، یک نفر که آن ثروتمند است ناراحت می‌شود اما مثلا هزار نفر بی‌خانمان خوشحال می‌شوند و در مجموع، لذت و شادی در جامعه بیشتر می‌شود. اما این کار اخلاقی به نظر نمی‌رسد. چرا که حقوق فردی آن یک نفر در نظر گرفته نشده است. اساسا احتمال تضییع حقوق اقلیت‌ها نیز در صورت حاکمیت چنین تفکری بالاست. علیرغم اینکه اشکالات زیادی بر آن وارد شده است، تئوری فایده گرایی تا به امروز تاثیر زیادی روی فلسفه‌ی سیاسی و سیاست ورزی در جهان برجای گذاشته است.
– اَبا اِباد