اَبا اِباد

Victor Goldschmidt

ویکتور گلداشمیت

دوستان گرامی و همراهان عزیز، این هفته نیز همچون هفته‌ی گذشته، از بابت کشته شدن دختر بی‌گناه هم‌وطنم #مهسا_امینی و همچنین کشته شدن تعداد زیادی از هم‌وطنان آزادیخواهم (#freedomfighters)، قسمت جدید سری “نوبلیست‌های فیزیک با اَبا عِباد” منتشر نخواهد شد.

اما قصد دارم به همین منظور توجه شما دوستان و گرامیان را، به داستان زندگی یکی دیگر از دانشمندان معاصر که توسط یک حکومت ایدئولوژیک بارها تحت فشار قرار گرفت، جلب کنم. این دانشمند بزرگ کسی نیست جز ویکتور موریتس گلداشمیت، کانی‌شناس (#mineralogy) و سنگ‌شناس (#petrology) معروف نروژی (متولد سوییس) که به نوعی، پایه‌گذار شیمی بلورهای معدنی و زمین‌شیمی مدرن (#geochemistry) است.

گلداشمیت در سال ۱۹۱۴، به کرسی استادی و ریاست انستیتوی زمین شناسی دانشگاه Kristiania University College نروژ دست یافت. او سپس در سال ۱۹۲۹ به دانشگاه The University of Göttingen آلمان پیوست. اما ۶ سال بعد و با افزایش موج یهودی‌ستیزی همراه با به قدرت رسیدن نازی‌ها در آلمان، ناچار به استعفا و بازگشت به نروژ شد. گفته می‌شود که در آن هنگام، علیرغم اینکه عده‌ای از یهودیان سعی داشتند با سندسازی، ریشه‌ی یهودی خود را پنهان کنند، گلداشمیت علنا و با شجاعت تمام، ریشه‌ی یهودی خود را اعلام می‌کرد. پس از اشغال نروژ توسط آلمان، گلداشمیت دو بار دستگیر شد و سرانجام به اردوگاه‌های کار اجباری (Concentration Camp) منتقل شد. او در سال ۱۹۴۲ موفق شد از اردوگاه گریخته و به سوئد و سپس به انگلستان برود. اما پیش از گریختن، گلداشمیت توانست فرماندهان نازی را متقاعد کند که یک ماده‌ی معدنی خاص در یک منطقه‌ وجود دارد که برای جنگ ضروری‌ست و باید هرچه زودتر استخراج شود.

نازی‌ها، پول و انرژی زیادی را صرف یافتن این ماده کردند، در حالیکه چنین ماده‌ای در آن منطقه اصلا وجود خارجی نداشت. گلداشمیت پس از پایان جنگ، به اسلو بازگشت، اما در اثر بیماری‌های ناشی از مدت حضور در اردوگاه‌های کار اجباری، در سال ۱۹۴۶ در سن ۵۹ سالگی درگذشت. می‌گویند زمانی که گلداشمیت در حال فرار از آلمان بود، برای خود مقداری سیانور سنتز کرده بود تا در صورت دستگیری، خودکشی کند.
زمانی که دوست فیزیکدان گلداشمیت از او خواست که برای او نیز کمی سیانور سنتز کند، گلداشمیت پاسخ داد که سیانور مخصوص شیمیدانان است و فیزیکدانان باید از طناب استفاده کنند.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *