“صرف نظر از جنگ اخیر و صرف نظر از هر احساس و دیدگاهی که نسبت به این جنگ و نسبت به اسرائیل داریم”
این کشور یک الگوی بسیار موفق برای مدیریت دوران خشکسالی است و درسهای زیادی برای تصمیمات و سیاستگذاریها در کشور ما دارد. به خصوص از این جهت که چندسالیست که ما هم با مشکلات شدید آبی، دست و پنجه نرم میکنیم. ابتدا باید بدانیم که بیشتر از نصف مساحت اسرائیل صحرای بی آب و علف است و این کشور از گذشته تاکنون با خشکسالی شدید روبروست. بعلاوه در این منطقه رودخانهی پرآب یا دریاچهی آب شیرین بزرگی وجود ندارد و راههای تامین آب همواره بسیار محدود بوده است. اما با وجود این خشکسالیها، با یک برنامهریزی حساب شده و به کارگیری علم و تکنولوژی، اسرائیل اکنون بیشتر از ۲۰ درصد بیش از نیاز خود، آب شیرین دارد. یعنی نه تنها موفق شده طی چند دهه، ناترازی آب را رفع کند، بلکه اکنون حتی میتواند آب اضافی را به کشورهای اطراف خود بفروشد.
قضیه از آنجایی شروع شد که در سال ۱۹۶۴ میلادی اسرائیلیها دیدند که ۸۰ درصد آب مصرفیشان در قسمت کشاورزیست. همانموقع بود که فردی به نام سیمچا بلاس به همراه پسرش، یک روش جدید آبیاری قطرهای را اختراع کرده بودند که به کمک آن، آب مستقیما به ریشهی گیاه میرسید و به همین خاطر، تا ۹۵ درصد آب، توسط گیاه جذب میشد. رقمی که بسیار بهتر از روشهای دیگر آبیاری بود. این روش به سرعت در اسرائیل رواج یافت. به طوریکه اکنون ۷۵ درصد سطح زیر کشت در این کشور، به کمک این روش آبیاری میشود. استفاده از این روش موجب شد تا میانههای دههی ۱۹۸۰ میلادی، مصرف آب بخش کشاورزی به ۷۰ درصد و تا سال ۱۹۹۷ میلادی به ۶۳ درصد کل آب شیرین مصرفی کاهش یابد.
در این زمان مهندسان اسرائیلی به این نتیجه رسیدند که صرفا نباید به دنبال کاهش مصرف بود، بلکه باید به نوعی از تصفیه و بازآوری فاضلاب نیز بهره برد. از اینجا بود که برنامههای گستردهی تصفیهی فاضلاب شهری آغاز شد و تا سال ۲۰۱۵ اسرائیل موفق شد ۸۶ درصد فاضلاب را تصفیه کرده و در بخش کشاورزی به مصرف برساند. این عدد اکنون به ۹۵ درصد رسیده است. یعنی تقریبا تمام فاضلاب در نهایت به مصرف کشاورزی میرسد. اسرائیل اما از سال ۱۹۹۹ تمرکز خود را بر روی شیرین سازی آب دریا گذاشت و شروع به ایجاد تاسیسات متعدد شیرین سازی کرد. حجم این شیرینسازی به قدریست که اکنون ۹۰ درصد آب شرب و آب صنعتی این کشور، از طریق همین تاسیسات شیرینسازی تامین میشود.
این تصمیمات باعث شد، میزان مصرف آب از منابع طبیعی اسرائیل (مانند رودخانهها و چاهها و دریاچهها)، از سال ۱۹۶۷ تا سال ۲۰۱۵ به یک پنجم کاهش یابد و ذخایر آب طبیعی به خوبی احیا شود. اما اسرائیل در کنار این دستاوردها، روی افزایش فرهنگ عمومی مردم نیز سرمایه گذاری کرد. به طوریکه از سال ۲۰۰۰ بدین سو، کمپینهای تلویزیونی و رادیویی و اینترنتی متعددی برای تشویق مردم برای صرفه جویی در مصرف آب راه انداخت. حتی برای کودکان کارتونهایی با محوریت لزوم مدیریت مصرف آب ساخته شد.
در یکی از معروفترین این کمپینها در سال ۲۰۰۹، سلبریتیهای اسرائیلی در برنامههای تلویزیونی، به مردم راجع به لزوم صرفهجویی در مصرف آب توضیح میدادند. این کمپین آنقدر موفق بود که میزان مصرف آب شهری در همان سال ۱۸ درصد کاهش یافت. اسرائیل حالا موفق شده بود که به کمک مدیریت و برنامه ریزی صحیح، به کارگیری علم و تکنولوژی و افزایش فرهنگ عمومی، بر خشکی این اقلیم غلبه کند.
– ابا اباد