من این موضوع را بسیار دوست دارم که افراد به جای صرفا نظر دادن، سوال می‌پرسند. شما حتی اگر می‌خواهید اشتباه بودن نظر یک شخص را نشان دهید، به نظر من بهترین روش همین سوال پرسیدن و به چالش کشیدن آن نظر و ایده است. این روشی بود که سقراط استفاده می‌کرد. او به جای اینکه به شخص مقابل بگوید که تو اشتباه می‌کنی، شروع به پرسیدن سوال می‌کرد.
هر پاسخی که طرف مقابل می‌داد، او از دل همان پاسخ سوال دیگری می‌پرسید و این سوال و جواب آنقدر ادامه پیدا می‌کرد که یکی از دو طرف در نهایت به نادرست بودن نظر اولیه‌اش پی می‌برد. به این روش بحث، روش سقراطی (دیالکتیک) یا پرسش‌گری سقراطی گفته می‌شود.
مزیت این روش این است که طی بحث، موضع هر دو طرف کاملا آشکار می‌شود و در نهایت هر دو با هم، به یک جمع‌بندی می‌رسند و حقیقت بر هر دو نفر آشکار می‌شود.
روز گذشته یکی از همراهان صفحه‌ی ابا اباد در اینستاگرام، سوال جالبی پرسید که گویا برادرزاده‌شان این سوال را پرسیده بودند. این را هم باید اضافه کنم که بسیار خوشحالم که ایشان به جای طفره رفتن در مقابل سوال یک کودک، به دنبال پاسخی برای سوالش بودند که روش درست نیز همین است و البته آینده‌ی درخشانی نیز در انتظار آن کودک است.
اما سوال این بود که اگر ما و همه‌ی ستارگان دیگر، در حال حرکت هستیم، چرا ما هزاران سال است که ستارگان را در همانجا می‌بینیم؟
چرا صورت‌های فلکی، از دو هزار سال قبل تا به امروز به هم نریخته است و شکل آن‌ها تغییری نکرده است. مثلا همین صورت فلکی سنتاروس یا قنطورس (تصویر بالا سمت راست) که فیلسوف و اخترشناس یونان باستان، بطلمیوس (تصویر پایین سمت چپ)، در دو هزار سال قبل، شکل آن را کشیده است، بعد از دو هزار سال که ما نگاه می‌کنیم، تفاوتی با آن چیزی که بطلمیوس کشیده است، نمی‌بینیم؟
آیا می‌توانیم نتیجه بگیریم که اجرام آسمانی، ثابت هستند؟
خیر، آن‌ها همگی در حرکتند.
پس چرا ثابت به نظر می‌رسند؟ پاسخ فاصله است.
شما وقتی کنار یک جاده ایستاده‌اید، می‌بینید که ماشین‌ها با سرعت حرکت می‌کنند. وقتی یک کیلومتر دورتر می‌ایستید، احساس می‌کنید، ماشین‌ها آهسته‌تر حرکت می‌کنند. در تصویر بالا سمت چپ، فرض کنید شما جسمی را روی کمان O1 می‌بینید که با سرعت مثلا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت در حال حرکت است. جسم دورتری که روی کمان O2 حرکت می‌کند، بایستی در همان زمان، مسافت بسیار طولانی‌تری را طی کند تا شما همان سرعت حرکت را برای آن مشاهده کنید. حالا همین وضعیت را برای ستاره‌ی آلفا قنطورس در همان صورت فلکی قنطورس در نظر بگیرید. این ستاره بعد از خورشید، نزدیک‌ترین ستاره به زمین است که فاصله‌ی آن از ما، ۴۰ هزار میلیارد کیلومتر است. سرعت حرکت آن نسبت به ما نیز ۲۲ کیلومتر بر ثانیه است. این ستاره در مدت ۲۰۰۰ سال، نسبت به ما ۱۴۰۰ میلیارد کیلومتر حرکت می‌کند.
با در نظر گرفتن این دو عدد یعنی ۱۴۰۰ میلیارد کیلومتر و ۴۰ هزار میلیارد کیلومتر، زاویه‌ای که طی می‌کند، حدود ۶ درجه است که آن نیز ممکن است به خاطر خطای اندازه‌گیری و ثبت بطلمیوس در دو هزار سال قبل بوده باشد.
– اَبا اِباد