قصد دارید در مورد یک حوزهی جدید علمی بیشتر بدانید، قاعدتا خیلی معقول نیست که ابتدا مقالات جدید منتشر شده در آن حوزه را جستجو کنید یا یک کتاب تخصصی در آن حوزه را پیدا کرده و شروع به خواندن کنید. شاید بهترین کار در اولین قدم این باشد که یک دانشنامه را ورق بزنید.
دانشنامهها اطلاعات مقدماتی در مورد یک موضوع را در اختیار شما قرار میدهند تا یک درک کلی نسبت به آن موضوع به دست آورید. آنها همچنین کلمات کلیدی و اصطلاحات تخصصی مربوط به آن حوزه را به شما میدهند و شما به نوعی یک سرنخ برای شروع تحقیقات خود پیدا میکنید. تاکنون دانشنامههای مختلفی منتشر شده است. طبیعتا برخی از آنها مانند دانشنامهی بریتانیکا اعتبار زیادی دارد. چرا که افراد کاملا متخصصی مقالات این دانشنامه را مینویسند و حساسیت زیادی راجع به تک تک کلمات وجود دارد. در مورد دانشنامهی بریتانیکا، بسیاری از مقالات علمی آن توسط افرادی مانند ماری کوری، آلبرت اینشتین و کارل ساگان نوشته شده است.
اما افراد شناخته شدهی دیگری مانند دالایی لاما، وینستون چرچیل و حتی جیمی کارتر مقالاتی با موضوعات دیگر، برای این دانشنامهی معتبر نوشته اند. چرا که همهی این افراد سرشناس، از اهمیت دانشنامه نویسی در افزایش آگاهی عمومی اطلاع داشتند. دانشنامهی دیگری که امروزه بسیار مورد استفاده قرار میگیرد، دانشنامهی ویکی پدیاست. امروزه بسیاری از دانشجویان برای شروع تحقیقات خود، از دانشنامهی ویکی پدیا استفاده میکنند. دسترسی به اطلاعات مختلف در ویکی پدیا آسان و رایگان بوده و در بسیاری موارد، نسبتا دقیق است. با این حال دانشجویان نباید در تحقیقات خود به ویکی پدیا رفرنس بدهند. چرا که ویکی پدیا برخلاف بریتانیکا یک دانشنامهی متن باز (open source) است و هرکسی این امکان را دارد تا صفحات آن را ویرایش کند.
البته ویکی پدیا نویسی، یک کار جذاب و داوطلبانه است که افراد به این شکل میتوانند در افزایش دانش عمومی و سطح آگاهی جامعه نقش موثری ایفا کنند. همچنین ویکی پدیا مکانیزم جالبی برای اطمینان از صحت و دقت اطلاعاتش دارد. در کنار کاربرانی که صفحاتی را در ویکی پدیا ایجاد میکنند، کاربرانی نیز هستند که دقت و صحت اطلاعات را بررسی کنند و بدین شکل، دقت اطلاعات ویکی پدیا افزایش مییابد.
– اَبا اِباد