اَبا اِباد

فلسفه‌ی علم

تصویر بالا دیدگاه لامارک (رد شده) و تصویر پایین، دیدگاه داروین (مورد قبول) را در تکامل طبیعی

قیاس علمی و تکامل طبیعی

تصویر بالا دیدگاه لامارک (رد شده) و تصویر پایین، دیدگاه داروین (مورد قبول) را در تکامل طبیعی نشان می‌دهد. از دید پوپر، تکامل طبیعی داروینی از طریق فرآیندی مشابه قیاس اتفاق می افتد. می‌گویند کارل پوپر، فیلسوف بزرگ معاصر، کلاس‌های درس فلسفه‌ی علمش را با یک جمله‌ آغاز می‌کرد. او وقتی وارد کلاس می‌شد، خطاب …

قیاس علمی و تکامل طبیعی ادامه »

Observer expectancy effect

خطای سوگیری مشاهده گر

یکی از خطاهایی که در بسیاری از آزمایشات و تحقیقات رخ می‌دهد، خطای سوگیری مشاهده گر یا observer expectancy effect است. فرض کنید قرار است بر روی یک سمپل، آزمایشاتی را در بازه‌های زمانی مشخص تکرار کنید. در مرتبه‌ی اول شما سمپل را به دقت بررسی می‌کنید و تمام مشاهدات خود را یادداشت می‌کنید. یک …

خطای سوگیری مشاهده گر ادامه »

importance-of-fundamental-sciences

اهمیت علوم بنیادین

سال گذشته‌ی میلادی ۲۰۲۲، از سوی یونسکو به عنوان سال “علوم بنیادی در خدمت توسعه‌ی پایدار” نامگذاری شد. علوم بنیادی یا علوم پایه، نقش حیاتی در توسعه‌ی پایدار و بهبود کیفیت زندگی مردم سراسر جهان دارد. شاید بپرسید که یک شتاب‌دهنده‌ی بزرگ ذرات یا یک تلسکوپ فضایی چطور ممکن است در توسعه‌ی جوامع نقش داشته …

اهمیت علوم بنیادین ادامه »

Image - Albert Einstein and Nikola Tesla in a frame.

تفاوت اختراع و اکتشاف

مدتی قبل در ذیل یکی از پست‌هایم، شخصی در اعتراض به مطلبی که درباره‌ی اینشتین نوشته بودم، اینشتین را با تسلا و ادیسون مقایسه کرده بود. البته که از شخصی با تحصیلات عالی آکادمیک انتظار نمی‌رود که گول اغراق‌های صورت گرفته در رسانه‌ها را راجع به تسلا و ادیسون خورده باشد و من ناگریزم در …

تفاوت اختراع و اکتشاف ادامه »

An abstract image related to string theory in particle physics

اهمیت آزمایش در روش علمی

“اگر با آزمایش سازگار نباشد، اشتباه است. کلید علم در همین یک جمله‌ی ساده است. تفاوتی ندارد که حدس شما چقدر زیباست، فرقی ندارد که شما که این حدس را زده‌اید، چقدر باهوش هستید و فرقی ندارد که نام شما چیست. اگر با آزمایش سازگار نباشد، اشتباه است. این تمام چیزی‌ست که در علم وجود …

اهمیت آزمایش در روش علمی ادامه »

difference-between-analytical-and-empirical-methods

تفاوت روش‌های تحلیلی و تجربی

ما برای به کارگیری یک پدیده و بهره‌مندی از آن، نیاز مبرمی به دانستن چرایی آن پدیده نداریم و همین که بدانیم آن پدیده چطور کار می‌کند، کافی است. اما برای اینکه بتوانیم رفتار یک سیستم را پیش‌بینی کنیم، دو راه حل پیش روی ماست. راه حل اول این است که با شروع از تعدادی …

تفاوت روش‌های تحلیلی و تجربی ادامه »

Max Burn

ارتباط فلسفه و علم

این سوال که “فیزیک چیست؟”، در واقع یک سوال فیزیکی نیست، بلکه یک سوال فلسفی‌ست. چرا که برای تعریف یک چیز، شما نمی‌توانید از اجزای درون همان چیز استفاده کنید. مثلا اگر بگویید فیزیک علمی است که با شناخت جهان فیزیکی سر و کار دارد، سپس با این پرسش مواجه خواهید شد که جهان فیزیکی …

ارتباط فلسفه و علم ادامه »

Scientific values

ارزش های علمی

در هرم جهان‌بینی هر انسان، ارزش‌ها در نوک هرم قرار دارند. من به جای تعاریف محض، از این تعریف دی‌داد برای ارزش که بیشتر رویکردی کاربردی دارد، استفاده می‌کنم که “ارزش چیزی نیست جز یک قطعه از تنه ی مکتب اخلاقی مقبول گروهی از آدمیان”. ممکن است برای هر فرد انسان تعدادی از ارزش‌ها اهمیت …

ارزش های علمی ادامه »

Tweet Clifford Burgess, professor of physics at McMaster University in Canada

تفاوت اطلاعات و دانش

دانش (Knowledge) با اطلاعات (Information) متفاوت است. امروزه با یک جستجوی ساده در اینترنت، حجم بالایی از اطلاعات در دسترس است. اما این حجم‌ بالای اطلاعات، تماما دانش نیست؛ چرا که هر نوع اطلاعاتی دانش نیست. این حجم بالای اطلاعات به شکل دقیق بررسی نشده است. طبق تعریف، اطلاعات، حقایق یا جزئیات در مورد یک …

تفاوت اطلاعات و دانش ادامه »

The efforts of alchemists

در ارزش اشتباهات علمی

در یکی از کلاس‌های دانشگاه، یکی از اساتید در ضمن طرح درس، سوالاتی را مطرح می‌کرد تا دانشجویان را بیشتر درگیر بحث کند. تا جایی که به خاطر دارم حدود شش سوال پرسیده شد و من سعی کردم برای هریک از آن‌ها ابتدا توضیحی ارائه داده و سپس پاسخ دهم. از بین شش مرتبه‌ای که …

در ارزش اشتباهات علمی ادامه »