ما از خلال تکامل طبیعی به حواسی مجهز شدهایم که در بقای ما تاثیرگذار بوده است و به نوعی به بقای ما کمک کرده است. مثلا چشمانی داریم که نور را در ناحیهی مرئی میبیند، اما نور در ناحیهی فروسرخ یا فرابنفش برای ما قابل رویت نیست. همچنین گوشهایی داریم که امواج صوتی را در …
در طبیعت، هنگامی که یک ستارهی بسیار بزرگتر از خورشید (بزرگتر از حد تولمن-اوپنهایمر-ولکوف که ۱/۵ تا ۳ برابر جرم خورشید است)، به پایان زندگی نزدیک میشود، در اثر گرانش قوی خود، دچار فروریزش شده و به یک سیاهچاله تبدیل میگردد. در این حالت، جرم بسیار زیادی در یک فضای بسیار کوجک متمرکز میگردد. اما …
اثر داپلر در امواج نوری، خود را به صورت تغییر فرکانس نشان میدهد. در صورتی که منبع نور به سمت ما حرکت کند، فرکانس آن به سمت ناحیهی فرابنفش (طول موجهای کوتاهتر و فرکانس بیشتر) جابجا میشود که به آن “انتقال به آبی” یا blue shift گفته میشود. اما در صورتی که منبع نور از …
در روزهای اخیر دو اتفاق بزرگ در دنیای فیزیک رخ داده است. اولین رخداد، آغاز به کار مجدد برخورد دهندهی بزرگ هادرونی LHC پس از وقفهای حدودا ۴ ساله بود. اما چه چیزی در این سری از آزمایشات که به LHC-Run3 شناخته میشود، تازه بود؟ اول اینکه انرژی برخورد در این ران به عدد بسیار …
میونها Muons ذرات بنیادی مشابه الکترون هستند که بار e- و جرمی بسیار بیشتر از الکترونها دارند. این ذرات با تجزیهی پیونهای حاصل از برخورد پرتوهای کیهانی با مولکولهای هوا ایجاد میشوند. طول عمر میونها حدود ۲/۲ میکروثانیه (۰/۰۰۰۰۰۲۲ ثانیه) است. سرعت پرتوهای کیهانی چیزی حدود ۴۳ تا ۹۹/۶ درصد سرعت نور است. فرض کنیم …
در آگوست ۱۹۱۲، فیزیکدان اتریشی ویکتور هس، با کشف پرتوهای کیهانی Cosmic Rays، فصل جدیدی را بر روی اخترفیزیک و فیزیک ذرات گشود. تا پیش از اختراع اولین شتابدهندههای ذرات پرانرژی در اوایل دههی ۵۰ میلادی، مطالعهی پرتوهای کیهانی، مهمترین و و در بسیاری موارد تنها روش بررسی ذرات بنیادی بود. به عنوان مثال، اولین …
روز ۵ جولای ۲۰۲۲، شتاب دهندهی بزرگ هادرونی Large Hadron Collider یا به اختصار LHC پس از قریب به چهار سال خاموشی، پرتوهایی از پروتون را برای اولین بار، به انرژی ۱۳/۶ ترا الکترون ولت TeV یا ۱۳۶۰۰ میلیارد الکترون ولت رساند که یک رکورد جدید در فیزیک ذرات محسوب میشود. انرژی یک پشه در …
اگرچه تپ اخترهای دوتایی یا Binary Pulsars اغلب به عنوان اثباتی بر نظریهی نسبیت عام اینشتین به کار میروند، من در اینجا قصد دارم اثبات نظریهی نسبیت خاص اینشتین از طریق تپ اخترهای دوتایی را به شما دوستان گرامیم ارائه دهم. تپ اختر Swift J1749 را در نظر بگیرید. این تپاختر با سرعت خطی حدود …
در سال ۱۹۷۴، هنگامی که اخترفیزیکدان آمریکایی جوزف هوتون تیلور Joseph Hooton Taylor و فیزیکدان آمریکایی راسل هالس Russel Alan Hulse در حال مطالعه بر روی تپاختر تازه کشف شدهی PSR B1913+16 بودند، متوجه موضوع جالبی شدند. آنها دریافتند که فرکانس امواجی که این تپاختر ایجاد میکند، به شکل منظمی تغییر مییابد. فرکانس این امواج …
یکی از مشکلاتی که تقریبا در تمامی دوران تحصیلی خود با آن روبرو بودهام، نحوهی تدریس اساتید دانشگاه بوده است. مخصوصا در چند سال اخیر که تدریس با اسلاید بسیار رایج شده است، این مساله برای من بزرگ و بزرگتر شده است. با توجه به این موضوع، هدفم از شرکت در بعضی از کلاسها صرفا …