اَبا اِباد

فلسفه

ابژه و سوژه

ابژه و سوژه

مدتی قبل که نوشتاری راجع به اهمیت وجود فلسفه در کنار علم منتشر کردم، یکی از سوالاتی که برای مخاطبان ایجاد شده بود، این بود که اگر مفاهیمی مانند عدالت و آزادی، وجود خارجی ندارند و ذهن ما آن‌ها را ساخته است، پس اساسا پرداختن به یک چنین مفاهیمی که ساخته‌ی ذهن ماست، چه ضرورتی …

ابژه و سوژه ادامه »

تصویر : تروفیم لیسنکو در حال بازدید از یک مزرعه

علم از تبلیغات پیروی نمی‌کند

علم از تبلیغات پیروی نمی‌کند. هرچقدر کسانی سعی کنند یک ادعای غیرعلمی را به عنوان یک‌ موضوع علمی تبلیغ و‌ ترویج کنند، واقعیت جهان فیزیکی تغییری نمی‌کند. در دهه‌ی ۱۹۲۰ میلادی و پس از فروپاشی امپراتوری روسیه و جنگ‌های داخلی متعاقب آن، کشاورزی در اتحاد جماهیر شوروی، در یک‌ بحران عمیق فرو رفته بود. اقتصادی …

علم از تبلیغات پیروی نمی‌کند ادامه »

در ضرورت فلسفه برای انسان

در ضرورت فلسفه برای انسان

یوال نوح هراری، استاد تاریخ دانشگاه اورشلیم و نویسنده‌ی کتاب “انسان خردمند : تاریخ مختصر بشر“، جایی در این کتاب، به بخشی از اعلامیه‌ی استقلال ایالات متحده اشاره می‌کند که : “ما این حقایق را بدیهی می‌دانیم، که همه انسان‌ها برابر آفریده شده‌اند، که توسط خالق خود حقوق غیرقابل انکار خاصی به آنها اعطا شده …

در ضرورت فلسفه برای انسان ادامه »

فلسفه‌ی فیزیک

فلسفه‌ی فیزیک

شنیده ام که اولین قانون برنامه نویسان این است که اگر درست کار می‌کند به آن دست نزن ,if it works don’t touch it. البته این بیشتر حالت طنز دارد، اما حتی اگر در بسیاری موارد درست باشد نیز، در فیزیک نظری اصلا درست نیست، بلکه تله‌ای‌ست که بسیاری از فیزیکدانان بدان گرفتار آمده اند. …

فلسفه‌ی فیزیک ادامه »

در بطلان پیش‌داوری

در بطلان پیش‌داوری

به تصویر بالا نگاه کنید. تصویر سمت چپ برد پیت را در مواجهه با یک عنوان یا یک اصطلاح نشان می‌دهد. در مقابل تصویر سمت راست، برد پیت را در مواجهه با متن و محتوای پشت آن عنوان نشان می‌دهد. این روزها جامعه و فرهنگ ما همچون این تصویر، درگیر یک آفتی شده است که …

در بطلان پیش‌داوری ادامه »

روانشناسی زرد

روانشناسی زرد

روانشناسی مدت‌هاست که دیگر به عنوان یک شاخه‌ی علمی شناخته می‌شود. در واقع روانشناسی بیش از یک قرن قبل و در سال ۱۸۷۹ و با تاسیس آزمایشگاه ویلهلم وونت در شهر لایپزیگ آلمان، به عنوان یک رشته‌ی علمی و کاملا تخصصی، ظهور کرد‌ و سپس رفته رفته، دانشمندان دیگر نقاط جهان، به این رشته‌ی علمی …

روانشناسی زرد ادامه »

تضاد و تناقض

تضاد و تناقض

بسیاری از فلاسفه، فیلسوف بزرگ یونان باستان ارسطو را، واضع منطق می‌دانند نه مبدع منطق. چرا که انسان خودبخود و به صورت طبیعی، تا حدودی منطق می‌داند و اصلا فهم ما از جهان به کمک منطق است و ذهن ما براساس منطق جهان اطرافش را درک می‌کند. حتی اگر هیچ کلاس منطقی نرفته باشیم یا …

تضاد و تناقض ادامه »

مغالطه‌ی پهلوان پنبه

مغالطه‌ی پهلوان پنبه

محمدعلی فروغی، متفکر ایرانی معاصر، در کتاب سیر حکمت در اروپا، گروهی را تحت عنوان سوفسطائیان به این شکل معرفی می‌کند: “در اواخر مائه‌ی پنجم جماعتی هم از اهل نظر در یونان پیدا شدند که جستجوی کشف حقیقت را ضرور ندانسته، بلکه آموزگاری فنون را بر عهده گرفته، شاگردان خویش را در فن جدل و …

مغالطه‌ی پهلوان پنبه ادامه »

شتابدهنده‌ی ذرات Fermilab در ایالات متحده

نقش فلسفه در توسعه‌ی علم

مدل استاندارد ذرات، بهترین و موفق‌ترین توضیحی‌ست که دانشمندان تاکنون در مورد دنیای زیراتمی ارائه داده اند. این مدل در واقع ماحصل تقریبا تمامی نظریات و اکتشافات و تلاش‌های هزاران فیزیکدان بزرگ از دهه‌ی ۱۹۳۰ بدین سو است. این مدل یک بینش بسیار عمیق و بنیادین نسبت به ساختار ماده می‌دهد. اینکه هر چیزی که …

نقش فلسفه در توسعه‌ی علم ادامه »

بحث و گفتگو

ضرورت بحث و گفتگو

مدتی قبل قسمتی از سخنرانی آنالنا بربوک وزیر امور خارجه‌ی آلمان را می‌خواندم. صرف نظر از اینکه موضوع آن سخنرانی چه بود یا نظر من در مورد آن موضوع خاص چیست، این قسمت از سخنرانی او برایم جالب توجه بود، جایی که گفته بود : «این قابل فهم است که افراد به جای چالش و …

ضرورت بحث و گفتگو ادامه »